بررسی پتانسیل تولید در سازند‎های منشأ پابده (ترشیاری) و کژدمی (کرتاسه پایینی) در منطقه دشت آبادان، جنوب غرب ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مهندسی نفت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران

2 واحد زمین‌شناسی، شرکت نفت خزر، شرکت ملی نفت، ایران

چکیده

مهم‌ترین سنگ‌های منشأ کرتاسه و ترشیاری در حوضه زاگرس که بیشترین میزان نفت و گاز منطقه را تولید کرده‎اند شامل سازندهای گرو، گدوان، کژدمی و پابده می‌باشند. در مطالعه پیشرو سازند‌های پابده (ترشیاری) و کژدمی (کرتاسه پایینی) از نقطه نظر ژئوشیمیایی آلی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته‎اند. تعداد 87 نمونه مغزه و خرده حفاری در سازندهای مذکور از 22 چاه اکتشافی در 13 میدان نفتی در منطقه دشت آبادان مورد آنالیز راکـ ایول و اندازه‌گیری بازتابندگی ویترینایت قرار گرفته‎اند. نتایج آنالیزها نشان می‌دهند که سازند پابده با TOC متوسط 25/1% و HI متوسط mgHC/gTOC 145 می‌تواند به‌عنوان سنگ منشأ متوسط تا خوب معرفی شود. درحالی‌که سازند کژدمی با TOC و HI متوسط 8/1% و mgHC/gTOC  278 به‌عنوان سنگ منشأ خوب تا خیلی خوب درنظر گرفته می‌شود. نتایج ارزیابی بلوغ از قبیل پارمترهای Tmax و بازتابندگی ویترینایت نشان می‌دهند سازند پابده در کل منطقه دشت آبادان ناپخته بوده درحالی‌که سازند کژدمی در میادین غربی دشت آبادان نابالغ ولی در میادین شرقی و مرز فروافتادگی دزفول در اوایل پنجره نفتی قرار دارد. نقشه‌های هم‌تراز TOC و Tmax در منطقه دشت آبادان نشان می‌دهند که پتانسیل و بلوغ سازندهای پابده و کژدمی از دشت آبادان به سمت فروافتادگی دزفول افزایش پیدا می‌کنند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating Hydrocarbon Generation Potential of Pabdeh (Tertiary) and Kazhdumi (Early Cretaceous) Source Rocks in Abadan Plain, Southwest Iran

نویسندگان [English]

  • Mehdi Kobraei 1
  • Ahmad Reza Rabbani 1
  • Farid Taati 2
1 Faculty of Petroleum Engineering, AmirKabir University of Technology, Tehran, Iran
2 Geology Department, Khazar Exploration and Production Company, NIOC, Tehran, Iran
چکیده [English]

The most important source intervals through Cretaceous to Tertiary succession in the Zagros basin which generated most of the oil and gas in the Cretaceous reservoirs include Garau, Gadvan, Kazhdumi and Pabdeh formations. In this study, the Tertiary Pabdeh and Early Cretaceous Kazhdumi formations were geochemically investigated. More than 87 core and cutting samples were collected from 22 exploration wells of 13 oil fields in the Abadan Plain, south-west of Iran. After required preparations, samples were subjected to Rock-Eval pyrolysis and organic petrography in order to measure their generation potential and thermal maturity levels. The results showed that Pabdeh Formation with an average TOC of %1.25 and average HI of 145 mg HC/g TOC can be regarded as fair to good source rock, whereas Kazhdumi Formation with average TOC and HI values of %1.8 and 278 mg HC/g TOC, respectively, is found to be a good to very good source rock. Maturity indicator parameters; such as, Tmax and vitrinite reflectance indicated an immature stage for the Pabdeh Formation in the Abadan Plain. However, the maturity levels for the Kazhdumi Formation range from immature level in the western part of the study area to the beginning of the oil window in the eastern part and in the vicinity of the Dezful Embayment. The iso TOC  map and  the Tmax maps of Pabdeh and Kazhdumi formations in the studied area revealed an eastward increasing trend for the production potential and organic matter maturity toward the Dezful Embayment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Source Rock
  • Pabdeh
  • Kazhdumi
  • Hydrocarbon Potential and Generation
[1]. Bordenave M. L., “Applied petroleum geochemistry,” Paris: Editions Techniq, p.524, 1993.##
[2]. Magoon L. B. and Dow W. G. “The petroleum system-from source to trap,” AAPG Memoir 60, Chapter 5, 1994.##
[3]. کمالی م. و قربانی ب.، "ژئوشیمی آلی از فیتوپلانکتون تا تولید نفت،" ویرایش یک، آرین زمین ، 1385.##
[4]. Espitalie J., Deroo G. and Marquis F. La. “Pyrolyse Rock-Eval et ses applications Rev.,” Inst. Franç. du Pétr, Part I, 40, pp. 563-578, Part II, 40, pp. 755-784, Part III, 41, pp. 73-89, 1985.##
[5]. Alizadeh B., Sarafdokht H., Rajabi M., Opera A. and Janbaz M., “Organic geochemistry and petrography of Kazhdumi (Albian-Cenomanian) and Pabdeh (Paleogene) potential source rocks in southern part of the Dezful Embayment, Iran,” Organic Geochemistry, Vol. 49, pp. 36-46,  2012.##
[6]. Bordenave M. L. and Burwood R., “Source rock distribution and maturation in the Zagros orogenic belt, provenance of the Asmari and Sarvak reservoirs oil accumulations,” Organic Geochemistry, Vol. 16, pp. 369–387, 1990.##
[7]. Bordenave M. L. and Huc A. Y., “The Cretaceous source rocks in the Zagros foothills of Iran: an example of a large size intra-cratonic basin,” Revue de l’InstitutFrançais du Pétrole, Vol. 50, pp. 527–753, 1995.##
[8]. Rabbani A. R. and Bagheri Tirtashi R., “Hydrocarbon source rock evaluation of the super-giant Ahwaz oilfield, SW Iran,” Australian Journal of Basic and Applied Sciences, Vol. 4, pp. 673–686, 2010.##
[9]. Mashhadi Z. S. and Rabbani A. R., “Organic geochemistry of crude oils and Cretaceoussource rock in the Iranian sector of the Persian Gulf; an oil-oil and oil-source rock correlation study,” International Journal of Coal Geology, Vol. 146, pp. 118-144, 2015.##
[10]. Mashhadi Z. S., Kamali M. R. and Rabbani A. R., “Source rock evaluation and geochemical characterization of Albian Kazhdumi Formation offshore SW Iran,” Third EAGE Exploration Workshop, Abu Dhabi, UAE , 6-9 April 2014.##
[11]. Beydoun Z. R. Hughes Clarke M. W. and Stonley R., “Petroleum in the Zagros Basin: a late tertiary foreland basin overprinted on the outer edge of a vast hydrocarbon-rich Paleozoic-Mesozoic Passive margin shelf, in Macquin, R.W. and Leckie, D. A., editors, Foreland basin and foldbelts,” AAPG Memoir. 55, pp.309- 339, 1992.##
[12].James G. A. and Wynd J. G., “Stratigraphic nomenclature of Iranian oil consortium agreement area,” AAPG bulletin, Vol. 49, NO. 12, pp. 2182- 2245, 1965.##
[13]. Zeinalzadeh A., Moussavi-Herami R., Mahboubi A. and Sajjadian V. A., “Basin and petroleum system modeling of the cretaceous and Jurassic source rocks of the gas and oil reservoirs in the Darquain field, south west Iran,” Journal of Natural Gas Science and Engineering, Vol. 26, pp. 419- 426, 2015.##
[14]. Abeed Q., Alkhafaj A. and Littke R., “Geochemistry, origin and correlation of crude oils in the lower Cretaceous sedimentary sequences of the southern Mesopotamian basin, southern  Iraq,” Organic Geochemistry, Vol. 46, pp. 113-126, 2011.##
[15]. Bordenave M. L., “The middle cretaceousand early miocene petroleum system in the Zagros domain of Iran and its prospect evaluation,” In: AAPG Annual Meeting, Houston, American Association of Petroleum Geologists, pp. 1–9, 2002.##
[16]. Jalali M. and Mahmudi S. A., “Correlation chart between Zagros, AbadanPlain and Iraq Formations,” National Iranian Oil Company Internal Report, 2003.##
[17]. Sepehr M. and Cosgrove J. W., “Structural framework of the Zagros fold–thrust belt, Iran,” Marine and Petroleum Geology, Vol. 21, pp. 829– 84, 2004.##
[18]. سپه‌وند س.، "گزارش تکمیلی زمین‌شناسی چاه اکتشافی آزادگان-10 (گزارش داخلی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران)،" 1390.##
[19]. حسنی گیو م.، "گزارش تکمیلی زمین‌شناسی چاه اکتشافی جفیر-4 (گزارش داخلی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران)،" 1389.##
[20]. اربابی ا.س.، "گزارش تکمیلی زمین‌شناسی چاه اکتشافی امید-1 (گزارش داخلی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران)،" 1377.##
[21]. تیموری ر.، صفاری ب.، "گزارش تکمیلی زمین‌شناسی چاه اکتشافی اروند-1(گزارش داخلی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران)،" 1387.##
[22]. Asadi Mehmandousti E., Adabi M. H., Bowden S. A. and Alizadeh B., “Geochemical investigation, oil-oil and oil-source rock correlation in the Dezful Embayment, Marun Oilfield, Zagros, Iran,” Marine and Petroleum Geology, Vol. 68, pp. 1-16, 2015.##
[23]. Waples D. W., “Geochemistryin petroleum exploration,” Reidel Publish. Cy., Dordrecht, p. 232, 1985.##
[24]. Behar F., Beaumont V., Pentea Do B., “Rock-Eval 6 technology: performances and developments,” Oil & Gas Science and Technology-Rev. IFB, Vol. 56, pp. 111-134, 2001.##
[25]. Tissot B. P., and D. H. Welte, “Petroleum Formation and Occurrence,” 2nd. New York, Springer-Verlag, p. 699, 1984.##
[26]. Hunt J. M., “Petroleum Geochemistry and Geology,” 2nd ed. W. H. Freeman and Company, New York, p. 743, 1996.##
[27]. Taylor G. H., Teichmüller M., Davis A., Diessel C. F. K., Littke R. and Robert P., “Organic Petrology,” Gebrüder Borntraeger, Berlin, Stuttgart, 1998.##
[28]. Peters K. E. and Cassa M. R., “Applied source rock geochemistry. In: Magoon, L. B., Dow, W.G. (Eds.), The Petroleum System – From Source to Trap,” AAPG Memoir 60, pp. 93–120, 1994.##
[29]. NIOCEXP, “Paleogeographic map in the Dezful Embayment,” Joint study between National Iranian Oil Company Exploration Directorate and IFP, Unpublished Report, 2002.##
[30]. Teichmuller M. and Durand B., “Fluorescence mircoscopical rank studies on liptinites and vitrinites  in peak and coals and comparison with result of rock-Eval pyrolysis,” International Journal of Coal geology, Vol. 2, pp. 197-230, 1983.##
[31]. مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت و دانشگاه شهید چمران اهواز، "ارزیابی و ارائه مدل ژئوشیمیایی سنگ‌های منشأ و هیدروکربورهای افق‌های مخزنی میادین مختلف واقع در دشت آبادان،" گزارش داخلی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، 1393.##
[32]. Smith J. T., “Petroleum system logic as an exploration tool in a frontier setting,” AAPG memoir 60, pp. 25-49, 1994.##