بررسی تأثیر فرآیندهای دیاژنزی بر کیفیت مخزنی سازند آسماری (با تاکید بر بخش ماسه‌سنگی) در یال شمالی میدان نفتی آغاجاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

چکیده

سازند آسماری به سن الیگوسن- میوسن مهم‌ترین سنگ مخزن میدان نفتی آغاجاری در فرو افتادگی دزفول در جنوب غرب ایران بوده که از سنگ‌های آهکی و دولومیتی و بخش ماسه سنگی اهواز تشکیل شده است. هدف از این مطالعه شناسایی، تفکیک و تفسیر فرآیندهای دیاژنتیکی و تاثیر آنها بر کیفیت مخزنی سازند آسماری در چاه‌های شماره 30، 64 و 149 میدان نفتی آغاجاری است. مهم‌ترین فرآیندهای دیاژنزی که سنگ‌های سازند مورد نظر را تحت تأثیر قرار داده‌اند شامل انحلال، فشردگی، شکستگی، دولومیتی‌شدن، سیمانی شدن و انیدریتی شدن است. فرآیندهای انحلال (با ایجاد تخلخل حفره‌ای و قالبی)، شکستگی و دولومیتی‌شدن باعث افزایش کیفیت مخزنی و فرآیندهای انیدریتی شدن، فشردگی و سیمانی شدن باعث کاهش کیفیت مخزنی در زون‌های 3 و 4 شده‌اند. همچنین وجود بخش ماسه‌سنگی یکی از دلایل افزایش کیفیت مخزن سازند آسماری در بخش فروافتادگی دزفول است. این افزایش کیفیت مخزنی در ارتباط با جورشدگی و گردشدگی ماسه‌سنگ‌ها، اندازه دانه‌ها، شکل هندسی و گسترش آنها در میدان بوده است که باعث به‌وجود آمدن بهترین کیفیت مخزنی در رخساره‌های کوارتزآرنایتی و ماسه‌سنگ‌های آهکی شده است. رخساره‌های کوارتز آرنایتی و ماسه‌سنگ‌های آهکی بهترین کیفیت مخزنی را ایجاد کرده‌اند. زون 3 در مقایسه با زون 4 از کیفیت مخزنی بهتری برخوردار بوده که این به دلیل تاثیر فرآیندهای دیاژنزی و افزایش ضخامت ماسه سنگ‌ها است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect Of Diagenetic Processes on Reservoir Quality of Asmari Formation (With an Emphasis on the Sandstone Member) in the Northern Flank of the Aghajari Oil Field

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Dabiri
  • Mohammad Khanehbad
  • Asadollah Mahboubi
  • Reza Moussavi Harami
Department of Geology, Faculty of Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Asmari Formation (Oligocene-Miocene) is one of the most important reservoir in the Aghajari oil field in the Dezful Embayment in south west of Iran which is composed of limestone, dolomite and sandstone units. The purpose of this study is to identify, differentiate and interpret the diagenetic processes and their impact on the reservoir quality of the Asmari Formation in wells 64, 30 and 149 of Aghajari oil field. The most important diagenetic processes that affected the Asmari Formation include dissolution, compaction, fracturing, dolomitization, cementation and anhydritization. Processes such as dissolution (by creating vuggy and moldic porosity), fracturing and dolomitization increase the reservoir quality while and processes such as anhydritization, compaction and cementation reduced the reservoir quality in zone of 3 and 4. Also one of the reasons for increasing the reservoir quality of Asmari Formation is the present of sandstone units in the Dezful Embayment. These increases in reservoir quality can be related to sorting and rounding of grain size, geometry and distribution of sandstone in this oil field. These processes led to creation of the best reservoir quality in quartzarenite and limy sandstones facies. Finally, zone 3 has a better reservoir quality than zone 4 that it is due to impact of diagenetic processes as well as increases sandstones thickness.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Asmari Formation
  • Ahwaz Sandstone Member
  • Diagenetic Processes
  • Reservoir Quality
  • Aghajari Oil Field
[1]. Alavi M., “Regional Stratigraphy of the Zagros Fold- Thrust belt of Iran and its Proforland evolution,American Journal of Science, Vol. 304, pp. 1-20, 2004.##
[2]. Alavi M., “Structures of the Zagros Fold -Thrust belt in Iran,” American Journal of Sciences, Vol. 307, pp.1064- 1095, 2007.##
[3]. Schlumberger, “Reservoir optimization conference”, A Geological Overview of Iran, pp. 13-31, 2003.##
[4]. قربانی قشقایی، "مطالعات تکمیلی زمین‌شناسی مخزن آسماری میدان آغاجاری"، گزارش شماره پ ـ 4940 ، ص. 56، 1379.##
[5]. مطیعی ه.، "زمین‌شناسی ایران: چینه‌شناسی زاگرس"، چاپ اول، انتشارات سازمان زمین‌شناسی کشور، تهران، 1372.##
[6]. نقشه شماره m/16.031 ،سال1390، شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب.##
[7]. Dunham R. J., “Classification of Carbonate Rocks According to Depositional Texture,” in: Classification of Carbonate Rocks, a Symposium ed. W. E. Ham. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, Mem 1, pp. 108-121, 1962.##
[8]. Mount J., “Mixed siliciclastic and carbonate sediments; a proposed first-order textural and compositional classification,” Sedimentology, Vol. 32, pp. 435-442, 1985.##
[9]. Folk R. L., “Petrology of Sedimentary Rocks,” Hemphill Publication Company, Texas, p. 182, 1980.##
[10]. Choquette P. W. and Pray L. C., “Geologic Nomenclature and Classification of Porosity in Sedimentary Carbonates” American Association of Petroleum Geologists Bulletin, Vol. 54, pp. 207-250, 1970.
[11]. میرمرقابی ا.، پتروگرافی و تاریخچه رسوب‌گذاری افق‌های ماسه سنگی آسماری زیرین در میدان نفتی مارون، پایان‌نامه کارشن##اسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران، 1393.##
[12]. Adams T. D., “The Asmari Formation of Lurestan and Khuzestan Province,” Iranian Oil Operating Companies, Geological and Exploration Division, Unpublished Report No. 1074, 1969.##
[13]. امین رسولی ه.، لاسمی ی.، "رخدادهای تکتونیکی الیگو ـ میوسن در زاگرس چین خورده"، خلاصه مقالات دوازدهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، اهواز، 1387.##
[14]. آدابی م. ح.، صادقی ع.، حسینی برززی م.، لطف‌پور م.، معلمی ع.، طهماسبی ع.ر.، حسینی ا.، هنرمند ج.، زهدی ا.، صالحی م. ع.، جعفرزاده م. و خطیبی مهر م.، "بررسی گسترش و منشاء افق‌های ماسه سنگی سازند آسماری در زون ایذه. گزارش نهایی پروژه پژوهشی و تحقیقاتی، پژوهش و توسعه وزارت نفت، 283 ص، 1387.##
[15]. Vaziri-Moghaddam H., Kimiagari M. and Taheri A., “Depositional environment and sequence stratigraphy of the Oligo-Miocen Asmari Formation in SW Iran,” Facies, Vol. 52 ,No.1, pp. 41-51, 2005.##
[16]. Jafarzadeh M. and Hosseini-Barzi M., “Petrography and geochemistry of Ahwaz Sandstone Member of Asmari Formation, Zagros, Iran: implication on provenance and tectonic setting,” Revista Mexicana de Ciencias Geologicas,Vol. 25, pp. 247-260, 2008.##
[17].  حسینی برزی م.، شادان م.، "برخاستگاه و هوازدگی سنگ مادر ماسه سنگ‌های سازند خان براساس پتروگرافی، آنالیز مدال و ژئوشیمی عناصر اصلی در برش چاه روف، بلوک پشت بادام" فصلنامه زمین‌شناسی ایران، سال سوم، شماره دوازدهم، ص 27-37، 1388.##
[18]. Clark W. J., Moor W. R., Ali S. A. and Dribus J. R., “Diagenesis and reservoir quality,” Oil Field Review, Vol. 2, p. 22, 2010.##
[19]. Hens G. M., “Investigations of Burial Diagenesis in Carbonate Hydrocarbon Reservoir Rocks,” Geoscience Canada, Vol. 32 pp. 103-128, 2005.##
[20]. Kassab, M.A., Hassanain, I.M., Salem, A.M., “Petrography, diagenesis and reservoir characteristics of the Pree-Cenomanian sandstone, Sheikh Attia area, East Central Sinai, Egypt,.” Journal of African Earth Sciences. Vol. 96, pp. 122-138, 2014.##
[21]. Kordi, M., Turner, B., Salem, A.M.K, “Linking diagenesis to sequence stratigraphy in fluvial and shallow marine sandstone: Evidence from the Cambrian-Ordovician lower sandstone unite in southwestern Sinai, Egypt,.” Marine and Petroleum Geology, Vol. 28, pp. 1554-1571, 2011.##
[22]. Honarmand, J., Amini, A., “Diagenetic processes and reservoir properties in the ooid grainstone of the Asmari Formation, Cheshmeh Khush Oil Field, SW Iran,.” Journal of Petroleum Science and Engineering, Vol. 81, pp. 70-79, 2012.##
[23]. Neilson, J.E., Oxtoby, N.H., “The relationship between petroleum, exotic cements and reservoir quality in carbonates A review,.” Marine and Petroleum Geology, Vol. 25, pp. 778-790, 2008.##
[24]. Lucia. F.J., “Carbonate Reservoir Characterization,.” Second Edition, Springer-Verlag, Berlin Heidelberg, p. 236, 2007.##
[25]. رضایی م. ر.، زمین‌شناسی نفت، چاپ دوم، سازمان آموزشی و انتشاراتی فرهیختگان علوی، تهران،1384.##