استفاده از خوشه‌سازی (Clustering) لاگ‌ها به منظور زون‌بندی مخزنی سازند فهلیان در یکی از میادین جنوب غرب ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش مطالعات پتروفیزیک، اداره زمین‌شناسی، شرکت ملی حفاری ایران (NIDC)

2 پژوهشکدۀ مطالعات مخزن، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران

چکیده

سازند آهکی فهلیان متعلق به گروه خامی، یکی از سنگ مخزن‌های نفت و گاز در جنوب باختری ایران است. مطالعة حاضر به دو بخش تقسیم می‌شود. در بخش اول، خصوصیات مخزنی سازند فهلیان در چاه مورد مطالعه، با درنظر گرفتن شرایط ریزشی و تأثیر گاز بر روی قرائت نمودارها محاسبه شد. بر این اساس، لیتولوژی به‌وسیلة نمودارهای متقاطع نوترون- چگالی و M-N plot، آهک به همراه مقادیری از کانی دولومیت تشخیص داده شد و میانگین پارامترهای پتروفیزیکی تخلخل مؤثر (PHIE)، اشباع آب مؤثر (SWE) و هیدروکربن در دو منطقة شسته شده (Flashed Zone) و دست نخورده (Virgin Zone) به ترتیب 1/2، 56، 4/0 و 1/1% محاسبه گردید و زون‌های تولیدی (Pay Zone) و میانگین پارامترهای پتروفیزیکی در این زون‌ها با تعیین حد برش (Cut-off) برای دو پارامتر تخلخل مؤثر(2/2% < PHIE) و اشباع آب مؤثر (55% > SWE) محاسبه شدند. در بخش دوم، رخساره‌های مخزنی و غیرمخزنی در توالی مورد ارزیابی به روش خوشه‌سازی MRGC دسته‌بندی و کل توالی به دو رخسارة مخزنی و غیر مخزنی تفکیک گردید و میانگین پارامترهای پتروفیزیکی در این دو رخساره با هم مقایسه شدند. با تطابق بین رخسارة مخزنی مشخص شده و زون‌های تولیدی، هم‌خوانی بالایی بین این دو در کل توالی مورد ارزیابی مشاهده شد و قسمت‌های اصلی مخزنی جهت استحصال گاز با دقت بسیار بالا مشخص شدند و زون‌بندی مخزنی در توالی مورد مطالعه صورت گرفت
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Using Log Clustering to Zone Fahliyan Limestone Formation Reservoir in One of Iran Southwest Reservoirs

نویسندگان [English]

  • Hasan Bagheri 1
  • Ali Akbar Rahimi bahar 2
1
2
چکیده [English]

Fahliyan limestone formation belongs to the Khami group, one of the oil and gas reservoir rocks in the southwest of Iran. This study is divided in two parts; in the first part, the reservoir characteristics of Fahliyan formation were evaluated in the well studied by taking into account the conditions of falling and gas effect on reading charts. Accordingly, lithology, by using neutron-density and M-N plots, was diagnosed to be limestone plus some mineral dolomite; the average of petrophysical parameters including effective porosity (PHIE), effective water saturation (SWE), and hydrocarbons in flashed zone and virgin zone were calculated to be 2.1, 56, 0.4, and 1.1% respectively. The pay zones and the average of petrophysical parameters in these zones by determining cut-offs for the two parameters of effective porosity (PHIE >= 2.2) and effective water saturation (SWE<= 55) were calculated. In the second part, the reservoir facies and non-reservoir facies were grouped by MRGC method and the sequence was partitioned into two reservoir and non-reservoir facies; the average of petrophysical parameters was compared between the two facies. There was good agreement between the specified reservoir facies and production zones in the total sequence evaluated. Finally, the reservoir main parts were identified for extracting gas and reservoir zoning was carried out in the interval studied.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fahliyan Formation
  • Petrophysical Evaluation
  • MRGC Method
  • Productive Zone
[1]. کدخدائی ایلخچی ع.، رضائی م. ر.، معلمی س. ع. و شیخ‌زاده الف.، تخمین گونه‌های سنگی و تراوایی در میدان گازی پارس جنوبی با استفاغده از تکنیک خوشه‌سازی میان مرکز فازی و مدل‌سازی فازی، نهمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران، دانشگاه تربیت معلم تهران، صفحات 690- 678، 1384.##
[2] Worthington P. F., “The petrophysics of problematic reservoirs”, (SPE) Society of Petroleum Engineers, Vol. 63, No. 12, pp. 88-97, 2011.##
[3]. باقری ح.، طباطبایی رئیسی س. ه.، فضلی ل. و دولتی ارده جانی ف.، «بررسی خصوصیات فیزیکی و مکانیکی سنگ مخزنی سازند شوریجه در یکی از چاه‌های واقع در حوضه کپه داغ (شمال خاور ایران)»، فصلنامه زمین شناسی کاربردی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، سال 8 شماره 4، 1391. ##
[4]. سروش نیا م.، کدخدائی ع. و نوری ب.، «بررسی روش‌های خوشه‌سازی در تعیین الکتروفاسیس‌ها و نیز میکروفاسیس‌های مخزنی و با استفاده از اطلاعات پتروفیزیکی و پتروگرافی در سازند آسماری در یکی از میادین نفتی خلیج فارس»، سی و یکمین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 11 - 12 آذر، 1391.##
[5]. باقری ح. و خوشبخت ف.، «تعیین زون تولیدی (Pay Zone) به دو روش حد برش (Cut off) و خوشه‌بندی (Clustering) داده‌های لاگ در یک مخزن کربناته»، نشریه علمی پژوهشی پژوهش نفت، پژوهشگاه صنعت نفت، 1392.##
[6] Serra O., “Fundamentals of well-log interpretation”, Vol 2. The Interpretation of Logging Data, Amesterdam, Elsevier, pp. 684, 1986.##
[7] Rabiller P., Facies prediction and data modeling for reservoir characterization, 1st ed. Rabiller Geo-consulting, 2005.##
[8] Serra O. and Sulpice L., Sedimentological analysis of shale-sand series from well logs, Transactions of the SPWLA 16th Annual Logging Symposium, 1975.##
[9] Serra O., and Abbott H. T., “The contribution of logging data to sedimentary sedimentology and stratigraphy”, Society of Petroleum Engineers Journal, Vol. 22, No. 1, pp. 117-131, 1982.##
[10] Kumar B. and Kishore M., Electrofacies Classification A Critical Approach, 6th International Conference & Exposition on Petroleum Geophysics, New Delhi, India, 2006.##
[11] Ye S. J., and Rabiller Ph., A new tool for electrofacies analysis: multi resolution graph based clustering, SPWLA, 41 Annual Logging Symposium, June 4-7, 2000.##
[12]. رحیمی بهار. ع. الف و حسین پورصیامی. ح.، تفکیک زون های مختلف مخزن هیدروکربنی با کمک رخساره‌های الکتریکی، نشریة پژوهش نفت ایران، سال 22 ، شمارة 72، 153- 144، 1391.##
[13]. Archie G. E., “The electrical resistivity log as an aid in determining some reservoir characteristics”,Transactions AIME, Vol. 146, pp. 54-62, 1942.##
[14]. موحد ب.، کهنسال قدیم‌وند ن. و زمان‌نژاد م. ر.، «ارزیابی پتروفیزیکی سازندهای کنگان و دالان فوقانی – چاه Sp.x در میدان گازی پارس جنوبی»، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، 6 شماره 21، 185- 169، 1390.##
[15]. Askari A. A. and Behrouz T., “A fully integrated method for dynamic rock type characterization development in one of iranian off-Shore oil reservoir”, Journal of Chemical and Petroleum Engineering, University of Tehran, Vol. 45, No.2, PP. 83-96, 2011.##
[16]. نصیری ع. م.، موحد ب.، باقری ع. م.، محدوی الف. و وفائی م. ر.، «مقایسه روش‌های مختلف خوشه‌سازی جهت تعیین رخساره‌های الکتریکی در یکی از میادین گازی ایران»، شانزدهمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران، شیراز، 14 – 16 شهریور، 1391.##
 [17] Ye S. J. and Rabiller Ph., “Automated Electrofacies Ordering, Petrophysics”, Vol. 46, No. 6, pp. 409-423, 2005.##
[18]. رحیمی بهار ع. الف. و پرهام س.، «تجزیه و تحلیل رخساره‌های الکتریکی بر اساس رخساره‌های رسوبی»، نشریة علمی پژوهشی رخساره‌های رسوبی، دانشگاه فردوسی مشهد، 5 شماره 1، 61-74، 1391.##
[19]. Baldwin J. L., Using simulated bidirectional associative neural network memory with incomplete prototype memories to identifye facies from intermittent logging data acquried in siliciclastic depositional sequence, Paper presented at the 1991 Annual Technical Conference and Exhibition, Oct. 6-9, Dalas, Texas, 1991.##
[20]. Sutadiwirya Y., “Using MRGC (multi resolution graph-based clustering) method to integrate log data analysis and core facies to define electrofacies, in the benua field, central sumatera basin”, Indonesia, International Gas Union Research Conference, IGRC, Paris, pp. 2-12, 2008.##