مطالــعه ویـژگی‌هـای ژئـوشیـمیـایـی هیدروکربن‌های مخـازن ایـلام و سروک در میادین مارون و کوپال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشکده اکتشاف و تولید

2 دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات، گروه زمین شناسی

چکیده

میادین نفتی مارون و کوپال از جمله میادین بزرگ واقع در ناحیه فروافتادگی دزفول است که در جنوب شرقی شهر اهواز در مجاورت میدان‌های نفتی آغاجاری و اهواز قرار گرفته است. سازندهای ایلام، سروک و آسماری، مخازن هیدروکربنی این دو میدان می‌باشند. به‌منظور بررسی خصوصیات ژئوشیمیایی، نمونه نفت‌های مخازن ایلام و سروک در میادین مورد مطالعه با استفاده از تکنیک‌های ژئوشیمیایی متداول نظیر تست SARA، تکنیک کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (MS-GC) تحت آنالیز قرار گرفتند. با توجه به نتایج آنالیزها که شامل توزیع برش‌های هیدروکربنی تشکیل دهنده این نفت‌ها (تست SARA) و همچنین مطالعه بیومارکرهای خانواده ترپان‌ها و استران‌های تخلیص شده از برش اشباع می‌شود، می‌توان گفت هیدروکربن‌های موجود در مخزن سروک در هر دو میدان مورد مطالعه، خصوصیات نفت‌های پارافینیک را نشان می‌دهد. در صورتی که ویژگی‌های هیدروکربور موجود در مخزن ایلام واقع در میدان نفتی مارون، مشابه نفت‌های پارافینیک متمایل به نفتنیک می‌باشد. همچنین هیدروکربور موجود در مخزن ایلام در میدان نفتی کوپال خصوصیات نفت‌های آروماتیک را دارا است. بررسی‌های ژئوشیمیایی نشان می‌دهد که هیدروکربن‌های تجمع یافته در مخازن یاد شده، از سنگ منشأهای کربناته، در شرایط احیایی تا نیمه احیایی زایش یافته‌اند. کروژن سنگ منشاء احتمالی از نوع II و مخلوطی از نوع II و III می‌باشد، که بیان‌گر وجود مواد آلی با منشاء دریایی و مقادیر جزئی مواد آلی حمل شده از خشکی است. بررسی پارامترهای بلوغ بیومارکر، حاکی از بلوغی متوسط در حد اوایل تا اواسط پنجره نفت زایی برای مواد آلی تولید کننده نفت‌های تجمع یافته در این میدان می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Geochemical Characteristic Study of Ilam and Sarvak Hydrocarbons in Marun and Kupal Oilfields

نویسندگان [English]

  • M.R. Kamali 1
  • M. Memariani 1
  • H. Jafary Dargahi 2
1 Research Institute of Petroleum Industry (RIPI)
2 Geology Group, Science and Research Branch, Islamic Azad University
چکیده [English]

Marun and Kupal oilfields situated in Southeast of Ahwaz next to Aghajari and Ahwaz oilfields are two of the largest oilfields in the Dezful Embayment. Ilam and Sarvak formations are reservoirs of these oilfields. The geochemical investigations included techniques such as asphalthene precipitation, oil fractionation, gas chromatography of saturated fraction and gas chromatography-mass spectrometry. Geochemical properties of oils in Sarvak reservoir in both oilfields indicate a paraffinic nature, whereas geochemical properties of oil in Ilam reservoir of Marun oilfield show a paraffinic-naphthenic characteristic. Yet, geochemical properties of oil in Ilam reservoir of Kupal oilfield show an aromatic characteristic. Biomarker study reveals that accumulated oils in Marun and Kupal oilfields originated from marine organic matter with minor terrestrial input deposited in anoxic and suboxic conditions. Based on maturity and source rock lithology parameters of biomarkers, the candidate source rock(s) are carbonates containing type II and a mixture of type II and III kerogen and are thermally mature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reservoir
  • Ilam Formation
  • Sarvak Formation
  • Marun and Kupal Oilfields
  • Oil Combination
  • Biomarker
منابع
[1] Kermanshahi H. & Memariani M., Geochemical investigation of oil layer hydrocarbons in South Pars field, Research Institute of Petroleum Industry, 2009.
[2] Fajrak M.M., Alizadeh B. & Ghalavand H., Study of Bangestan formation in Marun oilfield using of chromatography method, The 26th symposium on Geosciences, Tehran 2007.
[3] Omidpour A. & Amini A., Evaluating of diagenesis history and its effect on reservoir qualification of Asmari formation in Kupal oilfield, Papers summery of 22 symposium on Geoscience, Tehran, Geological Survey of Iran (GSI), pp. 810-812, (2003)
[4] Bordenave M.L., Applied petroleum geochemistry, Edition Technip, Paris, pp. 524, 1993.
[5] Waples D.W., Biomarker for geologist, A practical guide to the application of steranes and teriterpanes in petroleum geology, AAPG Methods in exploration series 9, 1991.
[6] Kamali M.R. & Ghorbani B., Organic geochemistry from phytoplankton to oil production, Arian press, Tehran, 318, 2006.
[7] Tissot, B.P. & Welte D.H., Petroleum formation and occurrence, 2nd Edition.Springer-Verlog.New York, 1984.
[8] Kaufman R.I, Ahmad A.S. & Elsinger R.J., Gas chromatography as development and production tools for fingerprinting oils from indivitual reservoirs:application in the gulf of Mexico, In: GCSSEPM foundation ninth annual research conference proceedings, pp.263-282, 1990.
[9] De Leeuw J.W., Frewin N.L., Van Bergan P.F., Sinninghe Damste J.S. & Collinson M.E., “Organic carbon as a paleoenvironmental indicator in marine realm”, Geological Society of London.Vol.83, pp. 43-71, (1995)
[10] Hunt J.M., Petroleum geochemistry and Geology, 2ndedition. W.H, Freeman and company, New York. pp. 743, 1996.
[11] Waples D.W., Geochemistry in petroleum exploration, Redial Publish. Cy., Derdrecht, pp. 232, (1985)
[12] Houghes W.B., Holba A.G. & Dzou LIP., “The ratios of dibenzothiophene to phenanthrene and pristane to phytane as indicator of deposittional environment and lithology of petroleum source rock,” Geochemica et Cosmochimia acta, Vol. 59, pp. 3581-3598, 1995.
[13] Connan J. & Cassou A.M., “Properties of gases and petroleum liquids derived from terresterial kerogen at various maturation levels,” Geochemica et Cosmochimica Acta, Vol. 44, pp.1-23, 1980.
[14] Huang W.Y. & Meinschein W.G., “Sterol as ecological indicator”, Geochimica et Cosmochimica Acta, Vol. 43, pp. 739-745, 1979.
[15] Subroto E.A., Alexander R. & Kagi R.I., “30-Nrhopanes:Their occurrence in sediments and crue oils”, Chemical Geology ,Vol. 93, pp.179-192, 1991.
[16] Seifert W.K. & Moldowan J.M., “Use of biological marker in Petroleum exploration.In:(R.B.Johns,ed.), Methods in Geochemistry and Geophysics”, Vol. 24, pp. 261-290, 1986.
[17] Mckirdy D.M., Aldridge A.K. & Ypma J.M.A. “Geochemical camparison of some crude oils from Per-Ordoivician carbonate rocks”, In: Advance in Organic Geochemistry, J.Wiley and Sons, New York, pp. 99-107, 1983.
[18] Subroto E.A., Alexander R.& Kagi R.I., “The microbial origin of fossil fuels”, Scientific american. Vol. 251, pp. 44-51, 1984.
[19] Chung H.M., Rooney M.A., Toon M.B. & Claypool G.E., “Carbon isotope composition of marine crude oils”, AAPG, Vol. 76, pp.1000-1007, 1992.