بررسی رخساره‌ها، فرآیندهای دیاژنز و محیط رسوبی سازند شوریجه در میدان گازی خانگیران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم زمین، دانشکده علوم و فناوری‌های همگرا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران.

2 گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، ایران.

3 گروه علوم زمین، دانشکده علوم و فناوری‌های همگرا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، تهران، ایران

4 گروه علوم زمین، دانشکده علوم پایه، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

میدان گازی خانگیران با یک ساختار شمال غربی جنوب شرقی در بخش شمال شرقی استان خراسان رضوی واقع شده است. هدف از این مطالعه بررسی رخساره‌ها، محیط رسوبی و فرآیندهای دیاژنتیکی است که بر کیفیت مخزنی سازند شوریجه در چاه‌های مورد مطالعه موثر بوده‌اند. بررسی پتروگرافی 480 عدد مقطع نازک سازند شوریجه در چاه‌های مورد مطالعه منجر به شناسایی 9 رخساره رسوبی شامل کنگلومرای ماسه‌ای، کوارتز آرنایت، ساب لیتارنایت، ساب آرکوز، کوارتز وک، رس‌سنگ/ شیل، انیدریت نودولار، دولومادستون ماسه‌ای و دولوگرینستون ماسه‌ای متعلق به پهنه‌های جزر و مدی، رودخانه‌ای، دشت سیلابی و رسوبی مئاندری شده است. مطالعات پتروگرافی مقاطع نازک میکروسکوپی نشان می‌دهد که فرآیندهای دیاژنزی در سه محیط دریایی، جوی و تدفینی، سازند شوریجه را تحت تأثیر قرار داده‌اند. از فرآیندهای دیاژنتیکی اثر گذار در رخساره‌های سازند شوریجه می‌توان به سیمانی‌شدن، آشفتگی زیستی، دولومیتی‌شدن اولیه، انیدریتی شدن، تخلخل، شکستگی، تراکم و انحلال اشاره کرد. در نهایت با استفاده از نمودار تصویرگر، نمودار پتروفیزیکی و تلفیق نتایج حاصل از مطالعات مقاطع نازک در چاه کلیدی چاه‌های مورد مطالعه میدان خانگیران مشخص گردید که در اکثر موارد انطباق خوبی بین نتایج حاصل از نمودار تصویرگر، مقاطع نازک و نمودار پتروفیزیکی وجود دارد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Facies Analysis, Diagenesis Processes and Sedimentary Environment of Shurijeh Formation in Khangiran Gas Field

نویسندگان [English]

  • Zahra Mashayekhi 1
  • Ali Kadkhodaei 2
  • Ali Solgi 3
  • Ahmad Baba Zadeh 4
  • mohsen aleali 1
1 Department of Earth Sciences, Faculty of Convergent Sciences and Technologies, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
2 Department of Earth Sciences, Faculty of Natural Sciences, University of Tabriz, Iran
3 Department of Earth Sciences, Faculty of Convergent Sciences and Technologies, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
4 Department of Earth Sciences, Faculty of Basic Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Shurijeh Formation is deposited in Kopeh Dagh sedimentary basin, and it is one of the gas reservoirs in northeastern Iran. Khangiran gas field with a northwest-southeast structure is located in the northeastern part of Khorasan Razavi province. The purpose of this study is to investigate facies, sedimentary environment and diagenetic processes that have been effective on the reservoir quality of Shurijeh Formation in the studied wells. Based on petrographic studies on thin sections of Shurijeh Formation in the studied wells, nine main rock facies including Sandy Conglomerate, Quartz Arenite, Sublitarnite, Subarcose, Quartz Wackes, Claystone/Shale, Nodular Anhydrite, Sandy Dolomudstone and Sandy Dologrenston have been identified that are located in the tidal, river, flood plain and meandering sedimentary zones. Petrographic studies of thin microscopic sections show that diagenetic processes in three marine, meteoric and burial environments have affected the Shurijeh Formation. The primary processes affected in the facies of Shurijeh Formation include cementation, bioturbation, primary dolomitization and anhydrite. Finally, using image log, petrophysical log and combining the results of thin section studies in the key well of Khangiran field, was determined that in most cases there is a good conformity between the results of image log, thin sections and petrophysical log.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khangiran Gas Field
  • Facies
  • Diagenesis Processes
  • Sedimentary Environment
  • Petrophysical Log and Image Log
[1]. Lyberis N, Manby G (1999) Oblique to orthogonal convergence across the Turan Block in the PostMiocene, AAPG Bulletin, 83, 7: 1135-1160. ##
[2]. کدخدایی ع، تقوی م (1397) گزارش رسوب‌شناسی سازند شوریجه در میدان گازی خانگیران، شرکت نفت مناطق-مرکزی ایران، شرکت خدمات مهندسی نفت کیش، 49 -1. ##
[3]. Robert A M, Letouzey J, Kavoosi M A, Sherkati S, Müller C, Vergés J, Aghababaei A (2014) Structural evolution of the Kopeh Dagh fold-and-thrust belt (NE Iran) and interactions with the South Caspian Sea Basin and Amu Darya Basin, Marine and Petroleum Geology, 57: 68-87. ##
[4]. تقوی م (1397) گزارش مطالعه به روز رسانی میدان گازی خانگیران، شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، شرکت خدمات مهندسی نفت کیش، 52-1. ##
[5]. Afshar- Harab A (1979) The stratigraphy, tectonic and petroleum geology of Kopeh Dagh region, Northern Iran, Ph.D. thesis, Petroleum geology of Iran, Royal School of Mines, Imperial College, London, 316. ##
[6]. نداف ـ کهنه قوچان ر، نجفی م، موسوی ـ حرمی ر (1377) مطالعات لیتواستراتیگرافی و پتروگرافی سازند شوریجه در دره رادکان بارو واقع در جنوب شرق قوچان و مقایسه آن با مقاطع چشمه گیلاس. دره خور و گردنه مزدوران، رساله دکتری، وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران. ##
[7]. طباطبایی پ، لاسمی ی، جهانی د، اصیلیان ـ مهابادی ح (1392) رخساره‌ها و محیط‌های رسوبی سازند شوریجه در برش‌های قرقره و خانگیران، خاور حوضه رسوبی کپه داغ، ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز، 92، 104: 78- 72. ##
[8]. مرتضوی ـ مهریزی م، موسوی ـ حرمی ر، محبوبی ا، نجفی م، قایمی ف (1392) بررسی رخساره‌های سنگی، تاریخچه رسوب‌گذاری و پس از رسوب‌گذاری و چینه‌نگاری سکانسی سازند شوریجه (کرتاسه تحتانی) در بخش مرکزی و غربی حوضه رسوبی کپه داغ، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، رساله دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران. ##
[9]. منصوری هفشجانی م، رحیم‌پورـ بناب ح، توکلی و (1393) کاربرد نمودار ریز تصویرگر سازند دالان در شناسایی رخساره‌های رسوبی و پدیده‌های دیاژنزی در یکی از مخازن هیدروکربوری جنوب ایران، نشریه علمی پژوهشی رخساره‌های رسوبی، 2،7: 286- 268. ##
[10]. Miall AD (2014) The geology of fluvial deposits sedimentary facies basin analysis and petroleum geology, Published by Springer-Verlag, 582. ##
[11] Tucker M E (2001) Sedimentary petrology, blackwell scientific publications, Oxford, Geological Magazine, 01, 139: 97- 104.
[12]. حسین‌یار غ ر، موسوی حرمی ر، عبدالهی‌فرد ا، محبوبی ا، مصفی ح ر (1397) شناسایی دسته رخساره FSST در توالی‌های رودخانه‌ای با مثالی از سازند شوریجه، علوم زمین، 97، 113: 283- 290. ##
[13]. Nichols G (2009) Sedimentology and stratigraphy, 10:1405135921, Blackwell Science Ltd, London,1- 335. ##
[14]. Pemberton S G, Gingras M K (2005) Classification and characterizations of biogenically enhanced permeability, American Association of Petroleum Geologists Bulletin,5, 89: 1493-1517. ##
[15]. Moore C H, Wade W J (2013) Carbonate reservoirs: Porosity and diagenesis in a sequence stratigraphic framework, Newnes. ##
[16]. Barclay S A, Worden R H (2000) Effects of reservoir wettability on quartz cementation in oil fields, Quartz Cementation in Sandstones, 29: 103-117. ##
[17]. Walderhaug O (1994) Precipitation rates for quartz cement in sandstones determined by fluid-inclusion microthermometry and temperature-history modeling, Journal of Sedimentary Research, 64, 2a: 324–333.
[18]. Bjorlykke K, Egeberg P k, (1993) Quartz cementation in sedimentary Basins, The American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 77, 9: 1518- 1538. ##
[19]. Moussavi-Harami R, Brenner R (1992) Geohistory analysis and petroleum reservoir characteristics of lower cretaceous (Neocomian) sandstones, eastern Kopet Dagh basin, Northeastern Iran, Bulletin of the American AsSociation of Petroleum Geologists, 92, 76: 1200-1208. ##
[20]. Hendry J P (1993) Calcite cementation during bacterial manganese, iron and sulphate reduction in Jurassic shallow marine carbonates, Blackwell Publishing Ltd, 87-106. ## 
[21]. Nordahl K, Ringrose PS (2008) Identifying the representative elementary volume for permeability in heterolithic deposits using numerical rock models, Mathematical Geosciences, 40, 7: 753-771. ##
[22]. Hubert J F, Reed A A (1978) Red-bed diagenesis in the East Berlin formation, Newark Group, Connecticut Valley, Journal of Sedimentary Petrology, 48, 1: 175–184. ##
[23]. اسعدی ع، شاکری ع ر، کدخدایی ع، رحیم پورـ بناب ح، چهرازی ع (1395) تاثیر کانی‌زایی انیدریت بر کیفیت مخزنی دولومیت‌های سازند عرب: مطالعه موردی در یکی از میادین هیدروکربنی خلیج‌فارس، پژوهش نفت، 26، 4: 24-13. ##
[24]. فیض‌نیا س (1388) سنگ‌های رسوبی کربناته، دیاژنز کربنات‌ها، 9ف4ک/15/471، انتشارات آستان قدس رضوی، 261-206. ##
[25]. Barbier M, Lepretre R, Callot J P, Gasparrini M, Daniel J M, Hamon Y, Lacombe O, Floquet M (2012) Impact of fracture stratigraphy on the paleo-hydrogeology of the madison limestonein two basement-involved folds in the Bighorn basin (Wyoming, USA), Elsevier Journal, 567- 577, 5: 116- 132. ##
[26]. Love L G (1967) Early diagenetic iron sulphide in recent sediments of the Wash England, Geology Sedimentology, 9, 4: 265-361. ##
[27]. Elmore R D, Engel M, Crawford L, Nick K, Imbus S, Sofer, Z (1987) Evidence for a relationshipbetween hydrocarbons and authigenic magnetite, Nature, 325, 119: 428-430. ##
[28]. کدخدایی ع (1400) گزارش مطالعه تلفیقی نوع منافذ با استفاده از نمودارهای تصویری، نمودار انحراف سرعت و تجزیه طیفی نمودار صوتی، شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، شرکت خدمات مهندسی نفت کیش، 70-1. ##
[29]. کدخدایی ع  (1397) ارزیابی سازندهای نفت دار، 9786007111680، انتشارات دایره دانش، 442- 399. ##
[30]. تقوی م (1397) گزارش مطالعات نمودارهای تصویرگر، شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، شرکت خدمات مهندسی نفت کیش، 103 -1. ##
[31]. Movahed Z, Dashti R, Chakravorty S (2007) Geological and petrophysical analysis of FuII Bore Formation Micro Imager (FMI), Feild Ahvaz, Well No.383. Well Services of Iran (Schlumberger Methods), Report No. 5627: 1-64. ##
[32]. Serra O (1989) Formation microscanner image interpretation, Schlumberger Educational Service, Houston, 117. ##